zondag 20 januari 2019 | 14:30 | Lezing, Voordracht
portret van de markante en veelzijdige Franse schrijfster
door Kiki Coumans, vertaalster
voordracht Marjan Volbeda, actrice
met beeldmateriaal
Colette (1873-1954) is een van de meest gelezen Franse schrijfsters. Ze was een veelzijdige persoonlijkheid en manifesteerde zich niet alleen met een omvangrijk en gevarieerd literair oeuvre, maar ook als journaliste, oorlogscorrespondente, recensente, actrice, pantomimespeelster en als minnares met onconventionele ideeën over de liefde. Spraakmakend. Ze kreeg een staatsbegrafenis en haar leven en werk werd vaak op het toneel gebracht en verfilmd (recent nog in 2018).
Colette-vertaalster Kiki Coumans, die onlangs de bundel De eerste keer dat ik mijn hoed verloor, een zelfportret in verhalen samenstelde – schetst een portret van een eigenzinnige vrouw en schrijfster, controversieel en geliefd, met een volstrekt eigen benadering van haar onderwerpen.
Teksten van Colette worden vertolkt door actrice Marjan Volbeda. Geïllustreerd met authentiek beeldmateriaal.
Sidonie-Gabrielle Colette werd in 1873 geboren in een non-conformistisch gezin in het plattelandsdorpje Saint-Saveur en Puisaye in de Bourgogne en stierf in 1954 in Parijs. In de 81 jaren dat haar leven duurde ontwikkelde Colette zich van een schrijfster wier werk niet altijd serieus genomen werd tot een ‘dame des lettres’ die aan het eind van haar literaire carrière toetrad tot de prestigieuze Académie Goncourt en de Belgische Koninklijke Academie en hoge onderscheidingen ontving. De tachtigste verjaardag van Colette werd in Frankrijk gevierd als een nationale gebeurtenis.
Niet de minsten uit de literaire wereld bewonderden Colette. Simone de Beauvoir schreef: 'Colette is de enige grote vrouwelijke schrijfster van Frankrijk. En dan bedoel ik een écht groot schrijver.' Virginia Woolf: 'Ik sta versteld van de extreme behendigheid, het inzicht en de schoonheid van Colette. Niemand in Engeland kan zo schrijven.' Hella Haasse: 'Het leven zelf, Colette laat zichzelf ten voeten uit zien, als een mens die mateloos kon genieten van de natuur, vriendschap en schoonheid; die intellectueel en creatief aan haar bestaan gestalte gaf.' Ook schrijvers als Marcel Proust, André Gide, Paul Claudel, Apollinaire, Jean Cocteau en Sartre hadden lof voor haar werk. Dat geldt hedentendage ook voor Vlaamse en Nederlandse schrijvers zoals Erwin Mortier en Christiaan Weijts.
Kiki Coumans
studeerde Franse en Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en in Parijs. Sinds 1999 vertaalt ze proza en poëzie uit het Frans, o.a. van Marguerite Duras, Boris Vian, Guillaume Apollinaire en Yves Bonnefoy. In 2000 ontving ze het Dr. Elly Jaffé Stipendium voor veelbelovende vertalers uit het Frans en in 2018 was ze genomineerd voor de Dr. Elly Jaffé Prijs. Daarnaast geeft ze workshops literair vertalen, onder andere aan de Vertalersvakschool, en is ze als redacteur en recensent verbonden aan poëzietijdschrift Awater. Regelmatig schrijft ze essays over literatuur en vertalen voor verschillende literaire tijdschriften. Momenteel werkt ze aan een Privé-domein-deel met brieven van Baudelaire, en poëzievertalingen van Paul Éluard.
In 2006 verscheen haar vertaling van Colette’s Sido en Het huis van mijn moeder (Atlas). In 2017 gevolgd door De eerste keer dat ik mijn hoed verloor (Privé-domein). Voor deze, zeer lovend ontvangen, bundel maakte ze een keuze en vertaling van diverse teksten van Colette waarvan een deel nooit eerder is gepubliceerd, ook niet in Frankrijk. In 2018 verscheen haar nieuwe vertaling van Sido (Uitg. Vleugels) over Colettes jeugd in haar geboortedorp. Zie verder haar website.
Marjan Volbeda
maakte en speelde na haar opleiding aan de Academie voor Expressie door Woord en Gebaar en de Pedagogische Academie veel voorstellingen voor jeugd en jongeren. Bijvoorbeeld Kikker en Pad naar de verhalen van Arnold Lobel en Leuk dat je er bent naar teksten van Toon Tellegen. Zeer succesvol was haar solovoorstelling Over alles lag een blauwe glans naar De kleine zeemeermin van H.C. Andersen. Ze schreef ook diverse libretto’s voor muziektheaterproducties. Voor middelbare scholen creëerde ze de voorstelling Powezie ‘zien, ruiken, proeven’ en voor stichting Kinderen en Poëzie De lettermachine. Naast haar activiteiten voor het jeugdtheater speelt zij in producties voor volwassenen. Was eerder te zien en horen in Salon Saffier. Houdt van het werk van Colette. Speelt met regelmaat een andere Colette die reist met de Oriënt Express.