George Sand

'Ik ben geen man, geen vrouw, maar schrijver’ zo omschreef George Sand (1804-1876) zichzelf. Zowel door haar spraakmakende boeken als door haar, gedurende enige tijd, turbulente amoureuze leven en politieke stellingnames was zij beroemd en berucht in het negentiende-eeuwse Frankrijk en ver daarbuiten.

In haar lezing 'George Sand: Haar leven als voorbeeld?' vertelt Suzan van Dijk over de als Aurore Dupin in Parijs geboren schrijfster, die 140 jaar geleden overleed in haar geliefde Nohant op het Franse platteland in de Berry. De invloed van Sand op haar tijdgenoten in Europa en Amerika en vooral de reacties van Nederlandse lezeressen en lezers op Sands Histoire de ma vie komen daarbij specifiek aan de orde.
Na de pauze speelt actrice Heike Wisse een theatrale reading van een monoloog, gebaseerd op de briefwisseling tussen George Sand en haar collega-schrijver Gustave Flaubert, waarin de schrijfster haar gedachten weergeeft over kunst en kunstenaarschap, schrijven, succes, erkenning, geld, vriendschap en leven.

George Sands moeder was de volkse Antoinette Delaborde, haar vader Maurice Dupin, een adellijke luitenant van het Franse leger, die overleed toen Aurore Dupin vier jaar oud was.
Aurore bracht haar jeugd grotendeels door bij haar grootmoeder van vaderskant op het landgoed Nohant in de Berry. Na de dood van haar grootmoeder erfde ze het landhuis en trouwde ze, achttien jaar oud, met baron Casimir Dudevant. In 1823 werd hun zoon Maurice geboren; vijf jaar later dochter Solange, van mogelijk een andere vader. Toen Aurore in 1831 met haar man brak, vertrok ze naar Parijs. Vanaf dat moment tot aan haar dood schreef zij iedere dag.

In Parijs werkte ze als journaliste bij Le Figaro. Samen met haar geliefde Jules Sandeau schreef ze in 1831 de roman Rose et Blanche onder de naam J. Sand. Haar zelfstandige debuut Indiana publiceerde ze in 1832 onder de naam George Sand. Deze roman maakte haar op slag beroemd. In de jaren daarna schreef ze, afwisselend wonend in Parijs en Nohant, socialistisch geïnspireerde romans, plattelandsromans, historische romans en autobiografische werken, novelles, sprookjes, toneelstukken, literaire kritieken, politieke teksten en tienduizenden brieven. Befaamd zijn haar brieven onder andere aan haar dochter, Alfred de Musset en Gustave Flaubert. Op vijftigjarige leeftijd schreef ze haar Histoire de ma vie, de memoires die onlangs weer in het Nederlands herdrukt zijn.
Sand was deel van de eerste generatie schrijvers uit de negentiende eeuw die van hun pen konden leven. Auteurs als Honoré de Balzac, Victor Hugo en Alexandre Dumas père behoorden hier onder anderen toe; Sand was de enige vrouw in dit selecte gezelschap. Dat was zij ook vaak temidden van haar kunstenaarsvrienden uit binnen- en buitenland die zij gastvrij ontving in haar huis in de Berry.

Haar vele romances en relaties, waaronder met dichter en schrijver Afred de Musset en musicus Frédéric Chopin, zorgden voor heel wat gespreksstof in het negentiende-eeuwse Parijs. Dat gold evenzeer haar literaire werk, haar pleidooi voor vrouwenrechten en haar politiek actief zijn onder andere ten tijde van de Revolutie van 1848.
George Sand stierf in 1876 op bijna 72-jarige leeftijd op haar landgoed te Nohant. Gustave Flaubert, haar 'oude troubadour' met wie zij meer dan tien jaar correspondeerde, was ontroostbaar.

Suzan van Dijk
is romanist en senior-onderzoeker bij het Huygens Instituut voor Nederlandse geschiedenis (KNAW). Zij houdt zich vooral bezig met het vrouwelijk auteurschap (18e en 19e eeuw), de receptie van het werk van schrijfsters en de internationale connecties tussen vrouwelijke auteurs. Op dit gebied initieerde zij een serie internationale projecten, waaronder het Europese HERA-project (Travelling TexTs 1790-1914) waaruit bijvoorbeeld in Nederland in 2015 en dit jaar de reizende tentoonstelling ‘Omdat ik iets te zeggen had’: Nederlandse schrijfsters uit de 19de eeuw is voortgekomen. Over haar ‘topics’ Belle van Zuylen en George Sand heeft zij vele publicaties op haar naam staan.

Heike Wisse
studeerde in 1997 af als actrice aan de Toneelschool Arnhem. Sindsdien speelde zij bij diverse gezelschappen en regisseurs in grote en kleine zaalvoorstellingen, met en zonder muziek, voor volwassenen en jeugd. Zo was zij onder andere te zien in De Meiden van Jean Genet bij het Nationale Toneel, in Blackbird, een duo-voorstelling met Derek de Lint, in Wat u Wilt, een Shakespeare-voorstelling in het Amsterdamse Bostheater, verder bij Theater Wederzijds, Art en Pro van Frans Strijards en Jeugdtheatergroep Artemis.
In Salon Saffier brengt zij de ‘Sand-monoloog’, geschreven door Jacquelien Wielaard (gebaseerd op Wij moeten lachen en huilen. Brieven Gustave Flaubert & George Sand, vertaling Edu Borger. Amsterdam, 1992.) Kostuum George Sand: Dorien de Jonge.