Het snoer der ontferming

Louis Couperus (1863-1923) maakte in het voorjaar van 1922 met zijn vrouw, in opdracht van de Haagsche Post, een rondreis door Japan en beschreef wekelijks zijn indrukken voor dit weekblad (postume uitgave van deze 32 reisbrieven in de bundel Nippon, 1925). Na terugkeer in Nederland verwerkte hij zijn Japanse ervaringen op literaire wijze in een reeks schetsen en verhalen, die in 1923 onder de titel Het snoer der ontferming in tijdschriften en kranten werden voorgepubliceerd. In dezelfde tijd schreef Couperus voor de krant Het Vaderland een serie 'Japansche legenden'. Voor zijn verhalen liet hij zich onder andere inspireren door Japanse prenten van schilders als Utamaro, Hiroshige en Hokusai. Daarnaast waren reisgidsen, kunstboeken, historische werken en boeken van beroemde bezoekers van Japan zijn bronnen.

In Salon Saffier vertelt H.T.M. van Vliet, bezorger van de recent verschenen geïllustreerde uitgave van Het snoer der ontferming, over Couperus’ Japanse reis, diens journalistieke en literaire verwerking ervan en gaat nader in op het ontstaan en de betekenis van Het snoer der ontferming en de Japansche legenden (postuum in boekvorm verschenen in 1924) en het door de schrijver gebruikte visuele en tekstuele bronmateriaal. Velen beschouwen Couperus’ Japanse verhalen met hun poëtische zeggingskracht en diepgang als een van de hoogtepunten in het oeuvre van de schrijver. Het is het laatste werk dat Couperus voor zijn dood heeft geschreven.
Na de pauze vertolkt voordrachtskunstenaar Boris van den Wijngaard zijn keuze uit Het snoer der ontferming en de Japansche legenden.

Louis Couperus (1863–1923) is een van de grootste schrijvers van Nederland. Zijn veelzijdigheid is zo indrukwekkend als de omvang van zijn oeuvre. Met een grote fantasie, werkkracht en stilistische variëteit schreef hij psychologische, mythologische en historische romans, verhalen, sprookjes, gedichten en (reis)brieven. Zijn inmiddels klassiek geworden oeuvre geeft een meesterlijk beeld van de fascinerende wereld rond 1900. In zijn romans en verhalen vereeuwigde hij de stormachtige ontwikkelingen in het politieke, maatschappelijke en culturele leven van het fin de siècle. Zijn Eline Vere (1889), De stille kracht (1900) en De boeken der kleine zielen (1901-1903) zijn na hun verschijnen steeds in druk gebleven en worden zeer regelmatig op het toneel gebracht.
Het Louis Couperus Genootschap en het Louis Couperus Museum in Den Haag bevorderen de aandacht voor het leven en werk van de schrijver. Het museum toont tot en met 14 mei 2019 de tentoonstelling Couperus: In de ban van Japan.

H.T.M. van Vliet
wordt alom gezien als de grootste Couperuskenner in Nederland. Hij was verantwoordelijk voor de uitgave van de Volledige Werken Louis Couperus in 50 delen (verschenen 1987-1996) en is de bezorger van de bij Athenaeum-Polak & Van Gennep uitgekomen 2 delige uitgave Louis Couperus De Correspondentie. Verder schreef hij talrijke artikelen en enkele boeken over de auteur, bv. Eenheid in verscheidenheid (over de werkwijze van Couperus), Met Couperus op tournee en Versierde verhalen (over de oorspronkelijke boekbanden van Couperus’ werk). Publiceerde ook over Elisabeth Baud, de vrouw van Couperus. Was bijzonder hoogleraar Editiewetenschap aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en verzorgde edities van werk van J.H. Leopold, J.C. Bloem, H. Marsman en S. Vestdijk. Hij treft momenteel voorbereidingen voor een nieuwe biografie van Louis Couperus. Onlangs bezorgde hij de schitterende uitgave van Het snoer der ontferming, verhalen die Couperus schreef naar aanleiding van zijn bezoek aan Japan. (uitg. Van Oorschot).

Boris van den Wijngaard
maakte en speelde onder meer werk van schrijvers uit de wereldliteratuur zoals Kafka, Pirandello, Strindberg, Balzac, Boris Vian, Pessoa, Brecht, Dorothy Parker, García Lorca, en van Nederlandse klassieke auteurs als Slauerhoff, W.F. Hermans, Martinus Nijhoff, Belle van Zuylen en Constantijn Huygens. Als voordrachtskunstenaar bracht hij diverse poëzie- en verhalenprogramma’s op het podium. Couperus loopt als een rode draad door zijn repertoire. Zo creëerde hij de succesvolle voorstelling Heer van de straat, een programma met Franse en Florentijnse verhalen van Couperus, bracht diens verhaal De binocle, en er waren voordrachten uit De stille kracht en andere werken van de schrijver. Tijdens de tentoonstelling Couperus en Japan in het Japanmuseum Sieboldhuis te Leiden in 2013 werd zijn voordracht van Couperus’ Japanse verhalen zeer lovend ontvangen