zaterdag 26 oktober 2019 | 14:30 | Lezing
door Matthijs de Ridder, biograaf Van Ostaijen
Ben Sluijs, jazz-saxofonist
beeldmateriaal
Paul van Ostaijen (1896-1928) is vooral bekend als een schrijver die begin jaren twintig de traditionele verstechniek overboord gooide en experimenteerde met nieuwe vormen: typografie, schrijfwijze, klank, ritme en kleur, bijvoorbeeld in de bundel Bezette stad (1921). Bekend ook om zijn verzen als ‘Marc groet ’s morgens de Dingen’ en ‘Alpejagerslied’. Maar hij was veel meer dan een vernieuwer van poëzie, hij was ook baanbrekend met zijn bijzonder satirisch proza, grotesken genoemd; daarnaast een scherpzinnig essayist, bevlogen (kunst)criticus en politiek commentator. Verslingerd aan de film en de jazz schreef hij ca. 1921 het (dadaïstische) filmscenario De bankroet jazz. Van Ostaijen vertegenwoordigde in zijn tijd een nieuw geluid op veelzijdige wijze.
Matthijs de Ridder, biograaf en publicist van en over Van Ostaijen, gaat nader in op het leven van de in Antwerpen geboren schrijver, die op bijna tweeëndertigjarige leeftijd overleed aan tuberculose, en schetst de ontwikkeling die hij in zijn werk doormaakte. Plaatst hem in de literaire, culturele en politieke geschiedenis van zijn tijd, zowel in het Antwerpen van rond de Eerste Wereldoorlog, zijn jaren in Berlijn (1918-1921) en de jaren daarna in Vlaanderen. Ook is er aandacht voor Van Ostaijens (inter)nationale contacten met de kunstenaarswereld en de invloed die hij uitoefende op latere literatoren in zijn land en daarbuiten. Met toepasselijk beeldmateriaal.
Samen met de internationaal vermaarde jazzsaxofonist Ben Sluijs ontstaat ook een muzikaal portret van Van Ostaijen.
Matthijs de Ridder
is schrijver, criticus, redacteur en jazzliefhebber. In 2009 promoveerde hij aan de Universiteit Antwerpen op het proefschrift Staatsgevaarlik! De activistische tegentraditie in de Vlaamse letteren 1912-1933. Hij bezorgde werk van onder meer Louis-Paul Boon, Gaston Burssens en Kurt Köhler. Verder publiceerde hij het bekroonde Aan Borms. Willem Elsschot een politiek schrijver (2007) en Ouverture 1912. Literatuur en Vlaamse Beweging aan de vooravond van de Grote Oorlog (2008). Een swingende cultuurgeschiedenis van de 20ste eeuw beschreef hij in Rebelse ritmes, hoe jazz en literatuur elkaar vonden (2012). In 2014 volgde Behoud de Begeerte. Een literaire geschiedenis 1984-2014, waarna De eeuw van Charlie Chaplin (2016) en Hoger dan de sterren (2018), een bloemlezing uit het werk van Guido Gezelle, het licht zagen. De Ridder bezorgde ook werk van Paul van Ostaijen, waaronder diens filmscenario De bankroet jazz, is als kenner betrokken bij diverse Van Ostaijen-uitgaven en publiceerde vele artikelen over de schrijver in tijdschriften en kranten. Momenteel werkt hij aan een biografie van Paul van Ostaijen.
Ben Sluijs
studeerde na een klassieke saxofoonopleiding aan de Jazzstudio in Antwerpen, het Brusselse conservatorium en was in Amerika leerling van saxofoonmeester David Liebman. Studeerde ook af als ‘docerend-uitvoerend musicus’. Hij geeft les aan het conservatorium en de muziekacademie van Antwerpen. Als saxofonist speelde Sluijs solo en in diverse ensembles en gaf concerten op gerenommeerde nationale- en internationale festivals waaronder Jazz-Middelheim en Blue Note festival (België), Knitting Factory (New York), Festival van Montreal (Canada), North Sea Jazz festival (Holland), Euro Jazz-Festival (Mexico) en het Tremplin Jazz (Frankrijk). Hij is ook te horen in combinatie met het woord: optredens met Remco Campert, Jules Deelder, Jan Decleir en anderen. Is een meester in het improviseren. Van de stad Antwerpen ontving hij de Antoon Van Dijckprijs. Werd vaak genomineerd, bijvoorbeeld voor de Europese jazzprijs Django d'Or. Maakte solo, met andere musici en met zijn eigen Ben Sluijs Quartet vele cd’s. De laatste cd van zijn Quartet Particles (2018) won de Klara-prijs 2019 voor de beste Belgische jazz-cd.