Teruggeroepen

Aan de hand van haar gedichten, brieven en biografische gegevens maakte en speelt acteur Robert Prager een voorstelling over leven en werk van de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson (1830-1886) onder de titel Teruggeroepen, een titel die ontleend is aan een kort briefje dat Dickinson schreef aan haar lievelingsnichtjes. 'Called back' staat ook op haar grafsteen. Gedichten en teksten worden in de voorstelling afgewisseld met Lieder ohne Worte van Felix Mendelssohn.
Teruggeroepen is een theatrale ode aan een groot dichteres uit de wereldliteratuur.

Pas sinds 1950 wordt Emily Dickinson (1830-1886) beschouwd als de belangrijkste dichteres van Amerika en verschijnt haar werk veelvuldig. Tijdens haar leven zag men de waarde van haar poëzie niet in. Slechts zeven van de ruim 1700 gedichten die zij schreef zijn tijdens haar leven gepubliceerd. Geboren en overleden in het universiteitsstadje Amherst in Massachusetts leidde zij een zeer teruggetrokken leven. Na haar 40ste leefde ze voornamelijk binnenshuis. Ze zag alleen haar familie en bij uitzondering ontving ze bezoek.

Er zijn vele hypothesen over haar zelfgekozen kluizenaarschap, zoals een onbeantwoorde liefde of een ziekte. Mysterieus vond men haar. De altijd in het wit geklede Emily Dickinson werd een mythe.
Emily Dickinson concentreert zich in haar gedichten op de essentie van wat zij ziet en voelt.
Haar gedachten en haar vergelijkingen zijn origineel, onbeïnvloed door de mode van haar tijd, waardoor ze ook nu nog niets van hun oorspronkelijkheid hebben ingeboet. Dood en eeuwigheid zijn haar voornaamste onderwerpen, maar ook lof op de natuur en de liefde.
Niet alleen haar gedichten worden heden ten dage geroemd maar ook haar brieven.
Simon Vestdijk ontdekte haar voor Nederland, hij schreef in 1932 al een lyrisch essay over haar werk - 'Er is mij geen poëzie bekend, die zo weinig lijkt, en zoveel is' – en vertaalde gedichten van Dickinson. Literatuurcriticus Kees Fens omschreef de gedichten van Emily Dickinson als uiterst geconcentreerd, als poëzie in steno.
In de jaren zestig van de vorige eeuw was Emily Dickinson onderwerp in een song van Simon en Garfunkel, The dangling conversation, en haar leven en werk inspireerden ook diverse cineasten en theatermakers, onder andere Robert Prager.
Hij zegt daarover: 'Net als voor vele anderen bleef Emily Dickinson lang een gesloten boek voor mij. Maar enkele jaren geleden begon de deur naar haar werk zo af en toe en meer en meer open te staan. En er ontvouwde zich een fantastische wereld voor me. Een wereld die ik nooit bij een andere dichter had aangetroffen. Zij observeert en emotioneert. Haar gedachtegang is origineel en tijdloos. Zij verandert een alledaagse gebeurtenis in een vergezicht in een ongewoon bondige stijl.' 'Emily Dickinson is voor mij theater.'
Voor zijn voorstelling maakte Prager van de meeste gedichten nieuwe vertalingen. Voor sommige gedichten is mede gebruik gemaakt van vertalingen van Jan Eikelboom, Louise van Santen, Peter Verstegen en Willem Wilmink.

Robert Prager
speelde na de toneelschool Amsterdam meer dan 75 rollen bij Nederlandse toneelgezelschappen. Hij was 27 jaar verbonden aan Toneelgroep De Appel in Den Haag waar hij onder andere te zien was in stukken van Shakespeare, Tsjechov, Strindberg, Ibsen, Beckett, Brecht, Pinter en Albee. Daarnaast heeft hij een groot aantal voorstellingen geregisseerd. Na het gesubsidieerde toneel ging hij doen waar zijn hart al langer naar uitging: laten zien hoe inspirerend literatuur en poëzie kunnen zijn. Zijn voorstelling Teruggeroepen over Emily Dickinson is daar een voorbeeld van.