Zorba de Griek

Op het Griekse eiland Kreta raakt een Engelse schrijver bevriend met Zorba, een onstuimige oudere Griek met een verbazingwekkende levensvreugde. Deze vriendschap is het begin van een nieuw bestaan voor deze schrijver, die langzaam verandert van een toeschouwer in een deelnemer aan het leven.

Zeer succesvolle film uit 1964 van de Cypriotische regisseur Michael Cacoyannis. De film won diverse Oscars. Met de onvergetelijke Anthony Quinn als Zorba (foto linksboven). In deze bejubelde klassieker spelen tevens Alan Bates, Irene Papas en Lila Kedrova; met muziek van Theodorakis en de befaamde Griekse sirtakidans.

'Een uiterst fascinerende film die je niet snel zult vergeten', schreef de pers.

Nikos Kazantzakis schreef zijn wereldberoemde roman Leven en wandel van Alexis Zorbás van 1941 tot 1943. De eerste Nederlandse uitgave verscheen in 1958 bij uitgeverij Gaade en was getiteld Alexis Sorbas. Avontuur op Kreta en vertaald uit een Duitse, onvolledige, uitgave van het boek (1952) door Hans Edinga. Naar aanleiding van de film Zorba de Griek werd het boek in diezelfde incomplete editie in dezelfde vertaling in 1982 door uitgeverij De Kern uitgebracht onder de filmtitel Zorba de Griek. In 2015 verscheen bij de Wereldbibliotheek de eerste, alom geprezen, complete vertaling van het boek rechtstreeks uit het Nieuw-grieks van de hand van Hero Hokwerda, nu onder de titel Leven en wandel van Zorbás de Griek.
In de haven van Piraeus ontmoet een Engelse schrijver met Griekse roots bij toeval de oude arbeider Alexis Zorbás, die hij aanneemt om hem te helpen een verwaarloosde bruinkoolmijn in een afgelegen dorp op Kreta te exploiteren. Het is een begin van een grote verandering in zijn leven. De immer opgewekte Griek brengt de Engelsman levenswijsheid bij in het met hindernissen en tegenslagen geconfronteerde project en verblijf in het dorp. Zorbás leert de schrijver dat echte vrijheid eruit bestaat het leven met al zijn vreugde en rampen te aanvaarden zoals het komt, te vechten wanneer er een nederlaag dreigt en het beste uit iedere situatie te halen, onder het motto ‘het leven liefhebben en de dood niet vrezen’.
In de film Zorba de Griek geeft regisseur Michael Cacoyannis zijn visie op Kazantzakis' roman.

Hero Hokwerda
studeerde klassieke talen en Nieuwgrieks in Groningen en in Thessaloníki (1977-79) Nieuwgrieks. Was van 1979 tot 2014 universitair docent Nieuwgriekse taal- en letterkunde (eerst in Groningen, daarna Universiteit van Amsterdam, van 2007-2013 als hoofd van de opleiding) en literair vertaler uit het Nieuwgrieks. Sinds 2014 is hij als gelieerd gastonderzoeker aan de opleiding Nieuwgrieks verbonden. Daarnaast concentreert hij zich geheel op het vertalen. Tot nog toe heeft hij in boekvorm bijna vijftig titels vertaald, zowel proza als poëzie.
Behalve van Nikos Kazantzakis vertaalde hij proza van Dimítris Chatzís (op wie hij in 1991 promoveerde), Kostas Tachtsís, Fílippos Drakondaïdís en vele anderen, onder wie de Cyprioten Leontios van Neapolis en Kostas Montis. Stelde ook enkele bloemlezingen samen. Poëzie vertaalde hij onder andere van Kostas Karyotakis en Nikos Kavvadías alsook de bloemlezing Zes Griekse dichters. In 2017 begint hij aan een nieuwe vertaling van de gedichten van K.P. Kavafis. Ook in tijdschriften, bijvoorbeeld De Tweede Ronde en Kort verhaal, verschenen zijn vertalingen. Eveneens in – de door hem opgezette en geredigeerde – reeksen Obolos (Griekse poëzie, tweetalig) en Grieks Proza (uitgeverij Ta Grammata).